روش های تربیت اجتماعی از دیدگاه نهج البلاغه

پژوهش حاضر در پنج فصل تدوین گردیده است. فصل اول تحقیق، در مورد کلیاتی است که در باب تربیت اجتماعی از دیدگاه حضرت علی (?) و نیز تربیت اجتماعی از دیدگاه جامعه شناسی و روانشناسی پرداخته است و همچنین تعاریفی از روش های تربیت اجتماعی ارائه داده است. در این فصل به تاریخچه تربیت اجتماعی و شرح و بیان آن می پردازیم. در فصل دوم به بررسی روش های تربیت اجتماعی با استناد به نهج البلاغه می پردازیم، از آنجایی که انسان دارای خلقتی ویژه است، لذا تربیت ویژه هم نیازمند است، و تربیت اجتماعی یکی از ابعاد ضروری تربیت برای افراد یک جامعه می باشد، تربیت اجتماعی در نهج البلاغه به معنای بندگی انسان در برابر خداوند و پیروی از دستورات الهی، به منظور تنظیم روابطی انسانی مبتنی بر معیارهای اصلاحی جامعه است، و به معنای سازگاری صرف با ملاک‎های جوامع بشری نیست. روش های تربیت اجتماعی، ابزاری برای رسیدن به اهداف تربیت اجتماعی است که در این فصل از تحقیق به بیان روش هایی از تربیت اجتماعی موجود در نهج البلاغه پرداخته شده است، مانند روش پرهیز از تحقیر، روش ایجاد نشاط اجتماعی، روش محبت و مهرورزی، روش ابراز توانایی، روش الگو دهی، روش زینت کلام، روش آراستن ظاهر، روش توجه به هدف الهی در امور اجتماعی و... که در عین حال هر یک از این روش ها با خطب و کلام حضرت علی (?) تطبیق داده شد در فصل سوم از این مجموعه، زمینه های محقق شد? تربیت اجتماعی، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است، که این مقتضیات تربیت اجتماعی را به دو گروه تقسیم کرده، که یکی از زمینه های جاری شدن تربیت اجتماعی، تربیت فردی است و گروه دوم از زمینه های محقق شد? تربیت اجتماعی جامعه، خود تربیت اجتماعی افراد جامعه و آموزش آنان در این زمینه می باشد، که در این فصل به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. پس از پرداختن به مفاهیم تربیت اجتماعی در نهج البلاغه و بررسی روش های تربیت اجتماعی و زمینه های موثر در تحقق تربیت اجتماعی، در فصل چهارم این تحقیق به آسیب شناسی روش های تربیت اجتماعی در جامعه و از دیدگاه نهج البلاغه پرداخته شد. آسیب هایی که متوجه این تربیت اجتماعی می شوند از جمل? آسیب های معرفتی، آسیب های رفتاری و آسیب های گفتاری می باشند، که هر یک از این آسیب ها به تفکیک بررسی گردید و در فصل پایانی، نتیجه گیری کلی انجام گرفت و پیشنهاداتی در این خصوص داده شد. در این تحقیق مشخص گردیده است که، تربیت اجتماعی فردگرا، به دنبال تربیتی است که فرد را برای غلبه بر دیگران آماده می کند و تربیت اجتماعی جمع گرا، متوجه تربیتی است که موجب سازگاری افراد جامعه با همدیگر می باشد. امّا تربیت اجتماعی مبتنی بر نظرات حضرت علی (?) به هر دوی فرد و جامعه بها داده است و متوجه تربیتی است که افراد را مسئول در برابر خداوند و سایر انسانها تربیت کرده و به شکوفایی اجتماعی منجر می گردد. کلید واژه ها: تربیت، تربیت اجتماعی، روش های تربیت اجتماعی، نهج البلاغه